Đầu tư nước ngoài tại Việt nam phải thỏa mãn điều kiện gì?

Đầu tư nước ngoài hay còn gọi là Đầu tư trực tiếp nước ngoài (tiếng Anh: Foreign Direct Investment, viết tắt là FDI) là hình thức đầu tư dài hạn của cá nhân hay công ty nước này vào nước khác bằng cách thiết lập cơ sở sản xuất, kinh doanh. Cá nhân hay công ty nước ngoài đó sẽ nắm quyền quản lý cơ sở sản xuất kinh doanh này.

Điều kiện đầu tư nước ngoài nên hiểu như thế nào?

Pháp luật Việt Nam quy định không thực sự rõ ràng và đầy đủ về điều kiện đầu tư nước ngoài nên gây khó khăn cho việc giải thích và áp dụng pháp luật trên thực tế. Điều này càng trở nên phức tạp hơn đối với các nhà đầu tư nước ngoài tại Việt nam bởi sự khác nhau giữa các hệ thống luật, ngôn ngữ và văn hóa kinh doanh.

Theo quy định tại Nghị định 118/2015/NĐ-CP, điều kiện đầu tư nước ngoài đối với nhà đầu tư nước ngoài là điều kiện nhà đầu tư nước ngoài phải đáp ứng khi thực hiện hoạt động đầu tư trong những ngành, nghề đầu tư có điều kiện đối với nhà đầu tư nước ngoài theo quy định tại các luật, pháp lệnh, nghị định, điều ước quốc tế về đầu tư.

Để dễ hình dung hơn, chúng tôi cho rằng, khi nói đến điều kiện đầu tư, tức là nói đến điều kiện mà một nhà đầu tư nước ngoài gia nhập thị trường Việt Nam, và gia nhập vào một, một số ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh nhất định

Những điều kiện đầu tư nước ngoài cụ thể

Điều kiện đầu tiên cần phải xét đến là điều kiện về Quốc tịch. Nói một cách khác, thì phải xác định được Quốc tịch của nhà đầu tư để xem xét có được hưởng quy định tại Hiệp định tự do thương mại mà Việt Nam đã tham gia hay không. Đối với những nhà đầu tư đến từ Quốc Gia không phải là thành viên của bất kỳ Hiệp định tự do thương mại nào, thì không được áp dụng bất kỳ hiệp định tự do thương mại nào. Trong trường hợp này, cần xem xét luật quốc nội, đặc biệt là các văn bản luật chuyên ngành để đánh giá khả năng mà nhà đầu tư nước ngoài đó có được đầu tư vào Việt Nam hay không.

Theo kinh nghiệm của chúng tôi, đối với những nhà đầu tư thuộc trường hợp này, hồ sơ xin cấp phép đầu tư đều phải xin ý kiến của Bộ kế hoạch đầu tư hoặc Bộ, ngành có thẩm quyền khác, nên thời gian hoàn tất thủ tục khá lâu.

Đối với các nhà đầu tư đến từ quốc gia thành viên của ít nhất một hiệp định tự do thương mại, thì phải xem xét quy định cụ thể về mức độ cam kết của Chính phủ Việt nam trong hiệp định đó. Thông thường, đối với các nhà đầu tư nước ngoài thuộc trường hợp này sẽ gặp nhiều thuận lợi trong việc đáp ứng điều kiện về quốc tịch.

Điều kiện về hình thức hiện diện thương mại: Hiện tại, theo biểu cam kết dịch vụ Gia nhập WTO, thì có các hình thức hiện diện thương mại như: Thành lập doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, hoặc thành lập doanh nghiệp liên doanh với tỷ lệ vốn nắm giữ bởi nhà đầu tư nước ngoài bị khống chế (tối đa 51% hoặc 99%…), hoặc hiện diện dưới hình thức chi nhánh.

Ví dụ: nhà đầu tư cá nhân nước ngoài không được thành lập công ty luật 100% vốn đầu tư nước ngoài hay công ty luật liên doanh tại Việt nam, mà chỉ có hình thức hiện diện là thành lập công ty con hoặc chi nhánh.

Điều kiện về năng lực tài chính và kinh nghiệm: Không có quy định cụ thể về mức vốn đầu tư mà nhà đầu tư nước ngoài phải đáp ứng, và cũng không có điều luật cụ thể nào yêu cầu nhà đầu tư nước ngoài cấp đáp ứng về mặt năng lực tài chính. Tuy nhiên, trong hồ sơ thành lập doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nhà đầu tư luôn được yêu cầu phải có văn bản chứng minh năng lực tài chính, năng lực kinh nghiệm.

Nhà đầu tư có thể liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được tư vấn cụ thể về điều kiện liên quan đến năng lực tài chính. Xem xét điều kiện này khá phức tạp, phải căn cứ trên quy mô, mục tiêu của dự án, ngành nghề và lĩnh vực mà nhà đầu tư tham gia đầu tư nên không có một con số chung đúng cho mọi trường hợp.

Điều kiện đầu tư kinh doanh là điều kiện mà cá nhân, tổ chức phải đáp ứng theo quy định của luật, pháp lệnh, nghị định và điều ước quốc tế về đầu tư khi thực hiện hoạt động đầu tư, kinh doanh trong các ngành, nghề quy định tại Phụ lục 4 Luật Đầu tư (Xem tại đây).

Việc giải trình đáp ứng điều kiện đầu tư nước ngoài và các bước chuẩn bị trước khi thành lập doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (thành lập doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, doanh nghiệp liên doanh) là cần có sự chuẩn bị tốt với sự tham gia của Luật sư có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn đầu tư nước ngoài, tránh trường hợp xảy ra những sự cố đáng tiếc sau khi thành lập và trong quá trình hoạt động (Ví dụ: bị xử phạt vì không góp đủ vốn …).

Khôi Anh
Công ty Luật TNHH Inteco